Çocuklarda Öfke Nöbetleri

Çocukların zaman zaman öfke nöbetleri geçirmesi oldukça doğaldır. Oyuncak alınmadığı için bağıran, yemekten önce çikolata yiyemediği için ağlayan ya da kardeşiyle paylaşmadığı için etrafı dağıtan bir çocuklar buna örnektir. Bu gibi sahneler çoğu ebeveynin tanıdık olduğu anlardır. Peki bu öfke nöbetleri yalnızca “şımarıklık” mı, yoksa altında yatan başka duygular olabilir mi?

Öfke bir duygu değil bir dışa vurma biçimidir. Öfke genellikle başka duyguların maskesidir. Bu duygular korku, kırgınlık, hayal kırıklığı, utanç, anlaşılmama, duyulmama gibi duygular öfke nöbetiyle dışa vurulabilir. Küçük çocuklar karmaşık duyguları tanımlayabilme ve söze dökme noktasında zorlanır. Bu durumda, öfke onların iç dünyasında zorlandığı tüm duyguların dışa yansıması olur.

Gelişimsel Açıdan Öfke Nöbetleri Normal mi?

Özellikle 1,5-4 yaş arası dönemde öfke nöbetleri gelişimin bir parçasıdır. Bu yaşlarda çocuklar:

Bu dönemlerde kendi isteklerini belirlemeye başlar,

Ancak henüz duygularını düzenleme becerisi gelişmemiştir,

“Hayır” kelimesine toleransları düşüktür,

Kendilerini sözel olarak ifade etmekte zorlanırlar.

Bu nedenle her hayır dendiğinde sınır veya engelleme onlar için büyük bir hayal kırıklığına dönüşebilir.

Öfke Nöbeti Bize Ne Anlatıyor?

Çocuklar, bazen söyleyemediklerini, konuşamadıklarını davranışlarıyla anlatırlar. Öfke nöbetleri şu anlamlara gelebilir:

"Çok üzgünüm, sınırlarımı zorluyorsunuz"

"Beni duyun, bir şey anlatmaya çalışıyorum."

"Çok yoruldum ya da açım."

"Kardeşim doğduğundan beri kendimi görünmez hissediyorum."

"Duygularım kontrolden çıktı, yardım edin."

Çocuğunuzun size verdiği bu mesajları okuyabilmek, çocuğunuzla bağ kurmanızda önemli bir alan açacaktır.

Ebeveynler Ne Yapmalı?

Çocuğunuz öfkeli iken sakin kalmanız çok önemlidir. Çocuğunuzun fırtınasına siz de katıldığınızda bu duygusal olarak yaralayıcı olabilir.Ne kadar zor olsa da, onun düzenleyemediği duygularını sizin sakin ve dengeli duruşunuz yatıştırır.

Çocuğunuzun duygularını yansıtın: “Şu anda çok kızgınsın, çünkü istediğin oyuncağı alamadın.” gibi

Çocuğunuz ile iletişiminizde sınırları net ve şefkatli bir şekilde koymanız çok değerlidir. Anlayışlı olmak, her istediğini yapmak değildir. “Kızgın olabilirsin ama vurmak yok.” net ve anlaşılır olacaktır.

Çocuğunuz sakinleştikten sonra mutlaka onunla konuşun. Kriz bittikten sonra duygularını konuşmak, anlatması için teşvik etmek alternatif ifade yollarını öğretmek için iyi bir fırsattır.

Ne Zaman Profesyonel Destek Gerekir?

Eğer öfke nöbetleri:

Günlük yaşamı önemli ölçüde etkiliyorsa,
Sürekli saldırganlığa dönüşüyorsa,
Uyku, yemek gibi temel işlevleri bozuyorsa,
Farklı davranış problemleri açığa çıkıyorsa,
5 yaş sonrası sık ve yoğun şekilde devam ediyorsa bir uzmandan destek almak faydalı olabilir.

Öfke nöbetleriyle baş etmek sadece sabır değil, anlayış ve şefkati de içinde barındırmalıdır. Öfke anları çocuğunuzun size en çok ihtiyaç duyduğu anlar olabilir. Bu anlarda size “kötü” değil, “zorlanmış” halini gösteriyor olabilir. Yani "şu anda içinde olduğum duygular çok karmaşık ve büyük bununla nasıl başedeceğimi bilemiyorum" demektedir. Dolayısıyla onun duygularını anlamaya çalışmak, bağınızı güçlendirmek için güçlü bir fırsattır.